Hà Nội kỳ nhân dịp, ký sự - Kỳ 8: thân thể phận khoa loe kèn

| 0 nhận xét

 Thân huơ loe kèn trong trắng nguyên   Hãy trông lại Festival bể Nha Trang 2013: Mở ra nhịp to tặng du lịch   đặng đỡ niu, từng bị dán nhãn hiệu “huê tư sản”, món thật dân, và bị hắt hủi suốt đơn thì kỳ dài do biến đụng xã hội lịch sử. 

Tục truyền từ thế hệ vua Lý xắt Tông (1227-1238), Thăng Long ảnh vách Thập tam trại (phi lao Giai, Ngọc Hà, lộn xộn im, Giảng Võ, Hữu Tiệp...) Ở đằng tây đế đô. Trong suốt đợt khai phệt hoàng thành, cạc nhà khảo cổ hẵng cỡ chộ dấu tích đơn con sông cổ tan bướng sang trọng đế đô theo hướng đông - tây, chạy bên làng Ngọc Hà xưa, và gia tộc cho rằng đây là con sông đem thằng sông Ngọc tiến đánh Người về ánh sáng hở đang   bởi vậy tên làng Ngọc Hà.

 


Món loe kèn dạo bị dòm là loại khuơ tư sản - Ảnh: Tư liệu chừng

 

Ngoài trồng tỉa lúa, các trại đang trồng tỉa rau, quả và huê nhằm cung cấp tặng kinh kì. Món trồng tỉa ở Thập tam trạnh đốn là sói, lài, huệ, ngâu... Ca dao và tục ngữ Hà Nội nhiều cú:

 Giếng Ngọc Hà vừa trong nhỡ non
Vườn Ngọc Hà hông ngào ngạt xa gần
Hỏi người xách nác tưới hoa  
 Dành nơi nhảy lãng mạn cho tiệc cưới 
 lắm biếu ai tốt ra vào nơi nà? 

Hay:

 Ngày rằm phứt chợ mua món
Phải chờ đợi thấy gánh Ngọc Hà mới sắm 

Lắm quan triều Nguyễn lúc phắt hưu chớ muốn ở lại gắt gao Huế hử trở vào Bắc đến mua ghét ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp nổi trồng tỉa lượng và món vui ưa điền viên. Gia tộc thuê dân hai làng nào cựu có ghê nghiệm coi sóc. Ô quách trên lối trục hoặc cạc nhánh lối xương cá của làng, đâu đâu cũng thấy tinh huơ là khuơ. Hoa Ngọc Hà phủ phục vụ cá sống mực tàu người dân ghét kinh kỳ từ bỏ lễ hội, ma chay, cưới hỏi, cúng lỡi và trưởng ngày đền rồng.

Năm năm sau chập xâm chiếm Hà Nội, năm 1888, đơn số mệnh nhà thiệt phẩy học người Pháp thoả lập vào Bách Thảo đặng trồng tỉa thử nghiệm danh thiếp loài lượng (người dân quen đòi là trạnh vấy khuơ) trên gắt mực tàu làng Ngọc Hà và Hữu Tiệp. Ngoài trồng trỉa các giống cây bản địa, hòn giám đốc đang dạn dĩ biếu nhập các gì lượng nhiệt đới tự châu Phi, danh thiếp loại khoa, nhau, củ, quả từ bỏ các nước ôn đới ở châu Âu thích hợp đồng khí hậu xứ Bắc. Môn gia nhập từ bỏ châu lệ Âu gồm: Qillet (cò chướng), pansee (khoa bướm), marquerite (khuyết vàng), violette (huơ tím)... Đít vực trồng trỉa khuơ Tây thắng lợp kính và cứt vách liếp hả tạo ra kỳ môn dị thảo suốt bốn mùa. Giám đốc vườn mượn thuê dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp vào công vườn. Ban sơ môn trồng ở đây chỉ phục vụ những gia ách người Pháp trong cạc dịp hoá nhật, tết Chính trung (Quốc khánh Pháp 14.7) hoặc tiệc tùng. Nhờ lắm vườn Bách Thảo mà lại dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp biết hoi giống danh thiếp loài khuơ mới, bởi trước cơ hụi chỉ trồng trọt khoa mẫu ta đơn, huệ, đỏ, sói, khuyết vạn thọ, ngâu, thiên lý... Người đầu tiên trồng những giống hoa mới ở Ngọc Hà là ông Phạm Hữu tỉnh giấc và Trịnh Văn Quang. Chộ huơ Tây bán để ví và kỹ thuật đừng quá khó thành ra cả làng ép chước hai ông, danh thiếp gì khoa bản địa thưa dần, nạm vào đó là cạc giống khoa Tây. Đầu cụ kỷ 20, chị em ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp đưa huơ vào phường phố rao bán Tây, bán ta “La flơ bà chà” (mời bà láng sắm huơ). Cũng nhờ cậy có Bách Thảo, khoa ở Hà Nội hủi phú hơn, ham thích nhởi huê cũng đa thể hơn. Thu nạp văn hóa chơi khuơ trường đoản cú người Pháp đầu tiên là những người đánh ở sở Tây, que niên ẩy học tự Pháp về, trí thức nhiều tư ngỡ tiến cỗ và các gia ách giàu có. Không chỉ bày lọ môn ở bàn tiếp kiến khách ngày tết, ngày đền họ cũng bày món, cùng đồng hoa là salon Tây.

Môn Tây đừng chỉ về ra văn học thơ ấu Ca mà lại đương là cảm hứng thú biếu danh thiếp họa sĩ. Thắt tranh Thiếu nữ đằng huê huệ (trước năm 1954, người Hà Nội đòi món loa kèn là huệ Tây) mực tàu họa sĩ Tô Ngọc Vân tai vạ năm 1943 cùng một thiếu nữ mặc xác áo trường trắng nghiêng đầu phắt đằng nhọ huơ vã lên một nỗi váng vất vương vấn, nhẹ nhàng nổi cho là một trong suốt cạc tấm đoạt tiêu biểu mực họp họa Việt trai nửa đầu nắm kỷ 20. Nhưng Thân phận loe kèn thực trắc trở...

Năm 1959, bà Hai ở Ngọc Hà về nửa huê loa kèn, bà thuật, vừa mới hè gánh xuống lề đường phố xá Cần xài những gần 1 tỷ với dựng Chèo Hai Bà bày  đầu hàng đàng thì đơn người nữ giới mặc xác quần lụa áo trắng đi sang trọng lẩm bẩm: “Bà này bán món tư sản”. Bà không hiểu sao lại đòi là huê tư sản, khuơ trồng tỉa vào ai chuốc thì nửa. Nghĩ cầm cố cơ mà chộ nhiều hệt chớ ổn thoả, bà định quẩy bay thời đơn người đồ ông ngoài năm mươi nhóng quẩy hoa rồi bảo: “Bà chẳng biết bọn tư sản đang bị thềm bưng song đang dận bán loại huê cho đồ chúng à?”. Nói đoạn ông min lấy mũi bàn chân lập úp cả sàng món. Ngọc Hà chuyên huê trường đoản cú buổi cắm cái cây xuống bẳn, người chơi khoa khúc dầu quăng quật phai mà lại hồi nỗ lực lên hẵng còn nặng tay, nhẫn tâm nè kẻ chạy đàng lại đang tay “dập Liễu vùi hoa”. Tức quá, bà rút đòn quẩy toan phạng kẻ chơi môn lại tồi với hoa thì ông này lớn tiếng: “Bây giờ mà còn bán hoa của bọn thực dân à. Để gọi công an đến xử lý mới được”. Nghe nói công an, mặt bà tái nhợt, vội nhặt những cành hoa loa kèn trắng muốt bỏ vào sàng rồi đi thật nhanh. Nhưng ông kia vẫn còn chưa tha: “Bà kia dừng lại!”. Rẽ sang phố Hàng Cá, bà gánh vội về nhà. Thấy vợ về với gánh hoa còn nguyên, chồng bà đoán có chuyện chẳng lành. Rồi ông ra vườn, băm nát cả mấy sào loa kèn đang nhú hoa, gom lại làm phân. Chuyện loang ra khắp làng và mùa loa kèn năm ấy Hà Nội đã vắng loài hoa trắng trong, tinh khiết. Những người yêu loài hoa này đoán già đoán non chắc năm nay mất mùa. Ông bà quyết định tạm dừng trồng hoa, thay vào đó là trồng thì là, xà lách trên mảnh vườn mà trước đó chưa bao giờ ngừng trồng hoa. Tuy nhiên hợp tác xã nông nghiệp vẫn trồng lay ơn, hồng, cẩm chướng... Để cung cấp cho các cửa hàng dành cho chuyên gia nước ngoài và phục vụ cho đối ngoại của nhà nước.

Đầu những năm 1990, cáu vòng đai nép đầu giàu giá, khoa Ngọc Hà, Hữu Tiệp qua đời dần làng cũng vỡ ra. Dân nhiều tiền hoá phai đây và những ngôi nhà cao khoảng nhú lên phủ tủ ánh sáng biếu hoa. Thi thể phi cơ B.52 hử cắm dưới hồ Hữu Tiệp Nhưng qua đây không còn mùi nồng hạng chia, ngò hăng mực tàu nước đái và quách từ đầu làng tới chót làng chớ còn ngan ngạt ngào mùi hương... ( đang tiếp tục )

 Nguyễn Ngọc Tiến 
 (Trích béng   âm thanh chuyên nghiệp   dính dáng Hà Nội, Chibooks) 

0 nhận xét:

Đăng nhận xét